Andreas Vesalius: de grondlegger van de anatomie

Beste Lezers, gisteren was het 453 jaar geleden dat één van de grootste wetenschappers van de lage landen is overleden. Hij was de grondlegger van de anatomie: Andreas Vesalius (1514-1564).

Andries van Wesel

Andries van Wesel (Andreas Vesalius is de latijnse naam) was geboren in Brussel op 31 december 1514 met een Nederlandse nationaliteit (België hoorde toen bij Nederland). Zijn vader was apotheker en had, net als zijn voorvaders, geneeskunde gestudeerd. Het was dan ook niet zo verrassend dat Andries op 19 jarige leeftijd een medische studie volgde in Parijs. Maar voor zijn medische studie in Parijs ging hij 4 jaar eerder naar het Collegium Trilingue in Leuven waar hij Latijn, Grieks en rechten studeren.

Rechts: beroemd portret van Andreas Vesalius (foto: www.wikipedia.org)

lijken ontleden

Wat Andreas tijdens zijn studie in Parijs anders deed dan de meeste mensen in zijn tijd, was dat hij lijken ontleedde. Dat deed hij eerst met lijken van dieren en later met lijken van geëxecuteerde criminelen. Hierdoor ontdekte hij dat de onderkaak één geheel is in plaats van twee stukken (wat ze in die tijd dachten). Hij begon zich te interesseren in de anatomie van het menselijk lichaam. Op een gegeven moment kon hij zelfs botten herkennen zonder naar ze te kijken.

tegen Claudius Galenus' theorieën

De Griek Claudius Galenus (131-216) was in die tijd de leider van de medische wetenschap, ook al was hij al lang overleden. Andreas vertaalde veel werken van deze man, maar toen hij begon met lijken ontleden kwam hij er achter dat er iets niet klopte. Hij had het vermoeden dat Galenus nog nooit in een mens had gekeken omdat Galenus zei dat de kaak uit twee botten bestaat maar dat was niet zo.

de humani corporis fabrica libri septem

De humani corporis fabrica libri septem (de bouw van het menselijk lichaam in zeven boeken) is het boek van Vesalius waarin hij zijn bevindingen over het menselijk lichaam in schreef. Het is één groot dik boek verdeeld in 7 delen:

- deel 1: beenderen en gewichten

- deel 2: ligamenten (bindweefsel om gewichten) en spieren

- deel 3: aders en bloedvaten

- deel 4: het zenuwstelsel

- deel 5: spijsvertering en voortplantingsorganen

- deel 6: hart en ademhalingsstelsel

- deel 7: hersenen

Het boek werd voor het eerst gedrukt in 1543. Vesalius schreef het boek in het Latijn waardoor alle lichaamsdelen ook in het Latijn zijn geformuleerd. De Latijnse namen die Vesalius aan de lichaamsdelen gaf worden nu nog steeds gebruikt in de wetenschap.

In zijn boek vertelde hij vele dingen die tegen de theorieën van Galenus in gingen, al maakte hij soms de fouten die Galenus ook maakte.

onder: klik op het plaatje voor meer informatie.

kritiek

Natuurlijk kreeg Vesalius kritiek. De mensen waren de theorie van Galenus gewend en bleven daarbij. Hij vluchtte daarom naar Spanje waar hij arts werd van verschillende Spaanse vorsten. Hij was erg gewild.

Sommige mensen geloven dat hij een Spaanse edelman levend had opengesneden. Het verhaal gaat dat hij had vastgesteld dat de man was overleden. Hij kreeg toen toestemming om hem open te snijden om de oorzaak te ontdekken. Vervolgens kwam hij erachter dat zijn hart nog klopte. Hij ontsnapte aan de doodstraf maar moest wel op pelgrimstocht naar Jeruzalem. Dit verhaal is nooit bewezen, maar het is een mogelijke verklaring waarom hij op pelgrimstocht ging.

dood en erkenning

Uiteindelijk stierf de grote anatoom op 15 oktober 1564. Hij was in Palestrina geweest. Daar vertrok hij met een schip waar hij vervolgens ernstig ziek werd (de ziekte is niet duidelijk). Hij werd achtergelaten op een verlaten eiland. Daarna hebben ze hem nooit meer gezien. Zijn graf is nooit gevonden.

De geschiedenis kon niet zonder Vesalius. Zonder hem waren we nu waarschijnlijk een stuk minder ver in de medische wetenschap. Vanwege zijn beroemdheid zijn er veel medische instellingen naar hem vernoemd zoals het AZ (Algemeen Ziekenhuis) Vesalius in Bilzen. Ook staat hij op nummer 6 van de top 10 lijst met grootste Belgen.

Dit was weer het artikel voor vandaag. Tot de volgende keer!

bronnen: